Suleiman Bulbulia

Barbados Başbakanı Mia Mottley, 20 Ekim günü parlamentonun ortak oturumunda, Kraliçe Elizabeth’in ‘devlet başkanı’ statüsünden çıkarılması ve [bağımsız bir] cumhuriyet olma kararını ülkemiz tarihinde “ufuk açıcı bir an” diye nitelendirdi. Barbados’un varlığını eski sömürgeci efendisi İngiltere’ye bağlayan göbek kordonunu keserek yeni bir istikamete gerçek yol almasıyla, bunun gerçeğe dönüştüğü güne ulaştık.

Bağımsızlık, Dame Sandra Mason’ın Barbados’un birinci devlet lideri olarak atanacağı pazartesi akşamı başlıyor. Covid protokolleri sebebiyle halkın merasime iştiraki son derece sonlu kalacak olsa da Galler Prensi, internet üzerinden yayınlanacak olan bu merasime ‘Kraliçe’nin temsilcisi’ sıfatıyla katılacak.

İNGİLTERE VE KARMAŞIK HİSLER

Bu kararın kendisi karmaşık hislere neden oldu. Barbadosluların bir kısmı, onun varlığına karşı çıkacaktır. Öteki bir kısmıysa Charles’la tazminat problemini gündeme getirmek için iyi bir fırsat olabileceğini savunuyor.

Her halükârda, bugünün gelmesi çok fazla vakit aldı. I. James ismine ada üzerinde hak tez eden Kaptan John Powell komutası altındaki birinci İngiliz gemisi,14 Mayıs 1625’te Barbados’a ulaştı. Üç yüz doksan altı yıl evvel yaşanan o günden itibaren, “Los Barbados” (‘Sakallı Olanlar’) adası bir İngiliz sömürgesi olageldi. İsmini, kimilerinin, latifeli andıran bir görünüme sahip olan bol incir ağaçlarından etkilenerek verdiği söylenen, bir evvelki ziyaretçiler olan Portekizlilerden aldı. Bir öteki kesimse, bunun sakallı insanların varlığıyla ilişkili olduğunu düşündü.

1627’den itibaren İngilizler adaya yerleşti ve asırlardan beridir burada yaşayan ve adanın asıl sakinleri olan Arawak’ların tüm izlerini yok etti. İyi bir mali geçmişi ve İngiltere ile toplumsal kontakları olan şahıslara bu yeni sömürgede toprak verildi; Barbados’un güçlü bağı ve İngiltere’ye olan sadakati, ona ‘Küçük İngiltere’ unvanını kazandırdı. İngilizler, Barbados’u, ‘yeni dünyanın’ farklı yerlerinde çoğaltılacak bir köle toplumu ve köle iktisadına dönüştürdüler. Karayipler’in ‘tacındaki mücevher’ diye biliniyordu. Bu, hiçbir vakit gurur duyamasak da anlamamız gereken bir geçmiş.

SÖMÜRGECİLİĞİN MODEL ÜLKESİYDİ

Barbadoslu bir tarihçi, Batı Hint Adaları Üniversitesi’nin şu anki rektör yardımcısı ve Karayip adalarının tazminatları teminat altına alma uğraşında öncü bir kişi olan Profesör Hilary Beckles, yaşananı en iyi halde özetliyor. “Barbados, İngiliz köle toplumunun doğduğu ve İngiltere’nin yönetici seçkinlerinin en zalim formda sömürgeleştirdiği yerdi” diye yazıyor: “Servetlerini, köle haline getirilmiş, ‘harcanabilir’ bir işgücünün ürettiği şekerden elde ettiler; bu devasa zenginlik İngiltere’nin sömürgeci bir harika güç olarak pozisyonunu garanti altına aldı ve anlatılamaz acılara sebep oldu.”

Günümüzde toplumsal hayattaki dostça hali ve politik nezaketiyle tanınan hoş bir ada olan Barbados, hakikaten de sarsıntılı bir geçmişe ve bizi rahatsız etmeye devam eden acı dolu bir mirasa sahip. Tekrar de bu durum, eski BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın da bir vakitler söz ettiği üzere, ulusun “kendi sıkletinin üzerindekilerle dövüşmesini” durduramadı.

Bunu bir seyahat olarak görüyoruz: Bir cumhuriyet haline geldiğimiz 30 Kasım, seyahatimizin bir başka durağı. 30 Kasım 1966, bağımsızlık günü olmasından ötürü yankı uyandıran bir tarih. Barbados elli beş yaşına gelmişken İngiltere’ye ve tüm dünyaya, büyüklüğümüze ve sonlu kaynaklarımıza rağmen, kendi yöneticilerimiz ve kendi görevlilerimiz olabileceğimizi tabir etmekten kuşku duymamamız, devam eden bu seyahatin bir işareti.

Elbet ki, “Britanya İmparatorluğu’nun üzerinde güneşin asla batmayacağı” ve Barbados’un hep ‘Küçük İngiltere’ olarak kalması gerektiği görüşünde olan beşerler, bu dönüşümümüzde iyi bir şey bulmayabilir. Burada, yaşlılar İngiliz hanedanının adayı ziyarete geldiği günleri anımsıyor. Kraliçe’yi ya da temsilcilerini görmeyi umut ederek, güneşin altında kraliyet bayraklarını sallayarak beklerlerdi. Ne var ki, ‘Küçük İngiltere’ büyüdü ve olgunlaştı, artık “efendisinin kalesinde” vakit öldürmemeli.

MERASİMLER ERROL WALTON BARROW’A ADANDI

Geçiş sürecinin bir kesimi olarak, başşehir Bridgetown’da bulunan Ulusal Kahramanlar Meydanı’nda merasimler gerçekleştirilirken, Lord Nelson’un yokluğu dikkat çekiyor. Heykeli, iki yüz sekiz yıl boyunca o meydanda durdu; bununla birlikte, adada ‘Siyah Hayatlar Değerlidir’ hareketinin ve şuurumuzun tekrar uyanmasının sonucunda, 2020’de gerçekleştirilen bir merasimle kaldırıldı.

Bayrak, arma, ulusal yemin, ulusal marş üzere ulusal sembollerimizi değiştirme planları mevcut değil. Buna rağmen, ‘kraliyet’ ve ‘taç’ tabirleri resmi terminolojiden çıkarılacak. ‘Kraliyet Barbados Polis Gücü’, ‘Barbados Polis Teşkilatı’ ve ‘hükümdarlık toprakları’, ‘devlet toprakları’ biçiminde değiştirilecek.

Bağımsızlık ilanı 30 Kasım’da duyurulacak olsa da odak noktası bu aktiflik olmayacak. Gün, sürekli olduğu üzere, ulusal kahramanımıza, birinci başbakanımıza, bağımsızlığın öncüsüne, Errol Walton Barrow’a adanacak.

Olağan ki, Barbados, İngiltere ile güçlü bir bağlantı sürdürecek. Turistler kelam konusu olduğunda, temel kaynağımız oradan geliyor; İngilizler Barbados’u sever. Tekrar de yaşadığımız, bütün Barbadosluların gurur duyması ve sahiplenmesi gereken yeni bir devir. Küçük İngiltere’ye gelince, bu yıllar yeni ve sevgi içeren bir devri gerektirebilir.

*Suleiman Bulbulia, Barbados’taki Cumhuriyetçi Statü Geçiş Müşavere Komitesi’nin bir üyesiydi ve şu anda Barbados’ta köşe müellifliği yapıyor.

Yazının özgünü The Guardian sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)

Gazete Duvar