Hüseyin Bul
Dini terminolojiden ödünç alarak söylersek, dünya kıyameti görmüştür. Kıyamet yerine insan sonrası demek tahminen mümkün fakat birebir geniş etkiyi yaratır mı, çerçeveyi daraltır mı bilemiyorum. İnsan sonrası tarifi kıyamete nazaran dünkü çocuk sayılır. Münasebetiyle alternatifini elbette bulacağız lakin dini terminolojiyi bir mühlet daha ödünç alabiliriz üzere görünüyor. Dünya bu kere insan kaynaklı bir nükleer, kimyasal vb. bir son yerine güneş patlamalarından ötürü çorak bir yere dönmüştür. Radyasyon ve yüksek sıcaklıktan (60 c) tam bir çöl iklimine dönen (iyimser teşbih) dünyada canlıların yaşaması neredeyse imkânsızdır. Epey kelamı Miguel Saponchnik’in “Finch” sineması için söyledim…
HOLLYWOOD’UN İNSAN SONRASI SEVDASI
Güneş patlamasından sonra bir biçimde hayatta kalan Finch (Tom Hanks), köpeğiyle birlikte üstte kelamını ettiğimiz bir atmosferde ömür uğraşı vermektedir. Robot mühendisi olan Finch, hastalığından ötürü ölmeden evvel köpeği Goodyear’a bakması için Jeff isminde bir robot yapar. Ancak köpekle Jeff ortasında pek bir ahenk kelam konusu değildir ve Jeff bunu her seferinde, ‘köpek beni pek sevmedi, benden hoşlanmıyor’ formunda lisana getirir. St. Louis’den San Fransisco’daki Golden Gate Köprüsü’ne seyahatlerinde fırtınadan hortuma birçok badire atlatan bu üçlü, seyahat boyunca birbirilerine daha yakınlaşır ve alışır.
Kıyamet sonrası temasını seven Hollywood’a örnek vermek gerekirse; yakın tarihli Francis Lawrence’in yönettiği Will Smith’li “Ben Efsaneyim”, Albert Hughes ve Allen Hughes’in yönettiği Danzel Washington’ın neredeyse tek başına götürdüğü “Tanrının Kitabı”, Wiggo Mortensen’in cool oyunculuğu ve John Hilcoat’ın atmosfer yaratmadaki hünerleriyle akıllara kazınan “The Road” ile Grant Sputore’ın yönettiği “I Am Mother” bunlardan yalnızca birkaçı… Bu tıp sinemaların ortak özellikleri neredeyse tek kahramanlı olmaları ve dünyanın ot bitmez, nefes alınamaz bir yere dönüşmüş olması. Kurumuş ağaçlar, yıkılmış, viran olmuş konutlar, tenha sokaklar ana temanın ögelerindendir.
İNSANIN YERİNİ ROBOTLAR ALABİLİR Mİ?
“Finch”te de tasarlanan atmosfer, yaratılan sahneler ve kurgu epeyce inandırıcı. Bir tek yeşil ağaç yoktur, hava kasvetli ve kapalıdır. Amerika’nın bir ucundan başka ucuna giden özel donanımlı araçta bir insan, bir köpek ve bir robotun olması manidardır. Aslında iki robot vardır. Biri arkadaştır oburu uşak. İnsan geleceğini de kendisi mi hazırlıyor, kendi yaptığı robotlara mı teslim ediyor? Sinemada bu bir tehlike üzere gösterilmemiş, çünkü seyahat boyunca Finch’e eşlik eden robot, insanı taklit ederek, Finch’in hayata dair anlattığı kıssalardan ders çıkaran ve inisiyatif almayı öğrenen yapay zekalı bir robottur. Finch’in, robotu kendisinden sonrasına hazırlarken ‘güven öldürür’ kelamı hayli ürperticidir ve sinemanın atmosferine, çağına, devrine hizmet eden bir repliktir. Hayvanların makinelere olan arasını de irdeleyen sinemanın ana sıkıntısının insanların yerini robotlar alır mı, alabilir mi sorusunu sormasıdır. İnsanın yaptığı her şeyi yapabilen, düşünen, üzülen, küsen hatta hayal görebilen robotların çağı çok uzakta değildir.
Dış ortamı ölçerek tahlil eden, özel donanımlı elbisesi sayesinde kendisine dair his durumlarından anında haberdar olan Finch’in dram yüklü öyküsü distopik dünyada geçmesine karşın yer yer güldürmesi, duygusallığı ve sevgiyi merkeze almasıyla tıkanmayan ve aksamayan bir sinema.
“Forrest Gump”ta da Tom Hanks’le çalışan Robert Zemeckis “Finch”te iyi iş çıkarmış. Tom Hanks’in sinema kartelası hayli çeşitli ve renkli. “Forrest Gump” ve “Philadelphia” ile iki kere Oscar alan oyuncu, “Yeşil Yol”, “Er Ryan’ı Kurtarmak”, “Yeni Hayat”, “Kaptan Phillips”, “Terminal”, “Sıkıysa Yakala” ve “Kadın Avcıları” üzere teması, temposu ve konseptleri farklı olan birçok sinemadan alnının akıyla çıkan bir oyuncu.
Gazete Duvar
