Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) aralık ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 1,25 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 14,60 olduğunu açıklamasının akabinde TCMB’nin Aralık Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora nazaran, yıllık enflasyondaki artışın ana belirleyicisi temel mallar olurken, sağlam mal ve giyim kümelerindeki ayrışma sürdü. Güçlü mallarda birikimli döviz kuru etkileri, talep şartları ve memleketler arası metal fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak fiyat artışları alt kalemler genelinde güçlü seyretti. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu ve eğilimleri yükseldi. Bu periyotta petrol fiyatlarındaki artışla birlikte güç enflasyonu yükselirken, hizmet enflasyonundaki artış görece hudutlu kaldı. Besin kümesinde yıllık enflasyon baz tesiriyle sonlu ölçüde gerilese de temel girdi niteliğindeki ziraî emtia fiyatlarındaki gelişmelerin de tesiriyle fiyatlar artış eğilimini sürdürdü.
Bu periyotta B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,80 ve 1,05 puan artarak yüzde 14,52 ve yüzde 14,31 olarak gerçekleşti. Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran temel mal, güç ve hizmet kümelerinin katkıları sırasıyla 0,49, 0,16 ve 0,06 puan arttı, alkol-tütün-altın ve besin kümelerinin katkıları sırasıyla 0,13 ve 0,01 puan azaldı.
Mevsimsellikten arındırılmış datalarla 3 aylık ortalamalara nazaran B ve C göstergelerinin eğilimlerinde artış izlendi. Bu devirde, enflasyon eğilimi temel mal kümesinde yataya yakın bir seyirle yüksek düzeyini korurken, hizmet kümesinde kademeli artışını sürdürdü.
Haberleşme hizmetleri fiyatlarında internet fiyatı kaynaklı artış kaydedildi
Rapora nazaran, hizmet fiyatları aralık ayında yüzde 0,59 arttı, küme yıllık enflasyonu 0,24 puan yükselişle yüzde 11,66 oldu. Yıllık enflasyon lokanta-otel ve ulaştırma hizmetlerinde yataya yakın seyrederken, öteki alt kümelerde yükseldi.
Mevsimsellikten arındırılmış datalar, konaklama kümesinde daha bariz olmak üzere lokanta-otel kümesi aylık artışında bir ölçü yavaşlamaya işaret etti. Haberleşme hizmetleri fiyatlarında ise internet fiyatı kaynaklı artış kaydedildi. Öteki hizmetler kümesinde sıhhat hizmetleri, sigorta ve avukatlık fiyatlarındaki artışlar öne çıktı.
Güçlü mal yıllık enflasyonu yüzde 30,40’a ulaştı
Temel mal enflasyonu aralıkta 1,92 puan artışla yüzde 17,24 oldu. Bu periyotta yıllık enflasyon, sağlam mal ve öbür temel mallarda yükselirken, giyim ve ayakkabı kümesinde geriledi. Güçlü tüketim malları kümesinde fiyat artışları alt kalemler geneline yayıldı (beyaz eşya, araba ve mobilya sırasıyla aylık yüzde 5,97, 3,95 ve 3,29), Türk lirasındaki paha kaybının gecikmeli yansımaları, süratli kredi genişlemesine bağlı talep istikametli ögeler ve memleketler arası metal fiyatlarındaki artışlar bu görünümde belirleyici oldu. Böylece güçlü mal yıllık enflasyonu yüzde 30,40’a ulaştı.
Bu periyotta öbür temel mal enflasyonunda döviz kurunun gecikmeli tesirlerine bağlı kademeli yükseliş devam etti. Öteki taraftan, giyim ve ayakkabı kümesinde zayıf seyreden sektörel talep şartlarının tesiriyle fiyatlar bir evvelki yıl düzeyinin altına (yıllık enflasyon yüzde eksi 0,57) geriledi.
Küme enflasyonu üzerinde elektrik, doğal gaz ve İstanbul şebeke suyu fiyat ayarlamalarının tesiri görülecek
Rapora nazaran, güç fiyatları aralık ayında yüzde 1,47 arttı. Bu devirde akaryakıt fiyatları memleketler arası petrol fiyatlarını takiben yüzde 3,50 yükseldi, katı yakıtlar ve doğal gaz fiyatları ise sırasıyla yüzde 0,75 ve 0,68 arttı. Bu gelişmelerle güç yıllık enflasyonu 1,36 puan artarak yüzde 5,64 olarak gerçekleşti.
Ocak ayında, küme enflasyonu üzerinde elektrik, doğal gaz ve İstanbul şebeke suyu fiyat ayarlamalarının tesiri görülecek. Besin ve alkolsüz içecekler kümesinde aralıkta yüzde 2,53 artış gözlenmesine karşın küme yıllık enflasyonu baz tesiri kaynaklı olarak 0,47 puan azaldı ve yüzde 20,61 oldu.
Bu periyotta yıllık enflasyon işlenmemiş besin kümesinde 0,68 puan azalışla yüzde 26,34’e, işlenmiş besin kümesinde ise 0,40 puan azalışla yüzde 15,52’ye geriledi. İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış bilgiler, taze meyvede daha besbelli olmak üzere taze meyve zerzevat fiyatlarında artışa işaret etti. Öteki işlenmemiş besinde, yumurta (yüzde 12,86), pirinç (yüzde 5,75), tavuk eti (yüzde 5,49) ve bakliyat (yüzde 2,62) kalemlerindeki süratli fiyat artışlarının aralık ayında da devam ettiği ve yıllık enflasyonun epeyce yüksek seviyelerde seyrettiği gözlendi. Bu periyotta genele yayılan fiyat artışlarının gözlendiği işlenmiş besinde aylık fiyat artışı yüzde 1,70 oldu.
Memleketler arası buğday fiyatlarının da yansımasıyla ekmek ve tahıllar kümesi yüzde 1,61 artarken, gerek döviz kurunun gecikmeli tesirleri gerekse memleketler arası fiyatlara bağlı olarak katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 5,09 yükseldi. Bu gelişmelerle taze meyve-sebze dışı besin kümesi yıllık enflasyonu hudutlu bir düşüşle yüzde 18,06 oldu. Özetle, besin yıllık enflasyonunda baz tesiri kaynaklı düşüşe rağmen döviz kurunun gecikmeli tesirleri ile milletlerarası ziraî emtia fiyatlarının seyri tesirli olmaya devam etti.
Güç fiyatlarındaki artışta petrol eserleri bariz biçimde öne çıktı
Yurt içi üretici fiyatları geçen ay yüzde 2,36 yükseldi, yıllık enflasyon 2,04 puan artarak yüzde 25,15 oldu. Üretici fiyatlarında gözlenen bu artışta birikimli döviz kuru tesirleri ve milletlerarası emtia fiyatlarındaki yükseliş eğiliminin yanı sıra kimi dallardaki arz kısıtları ve güçlü talep şartları da rol oynadı. Bu devirde, bilhassa endüstriyel metal, petrol ve ziraî emtia fiyatları besbelli bir artış kaydetti. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının eğilimi bir ölçü gerilemekle birlikte yüksek düzeyini korudu.
Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükseldi. Aylık bazda orta malları kümesi fiyat artışında demir-çelik, inşaat orta girdileri ve kağıt eserleri öne çıkarken, sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte metal yapı eserleri ile makineler tesirli oldu. Güçlü tüketim malları fiyatlarında mesken aletleri ve tüketici elektroniği eserlerinde fiyat artışları izlenirken, memleketler arası altın fiyatlarındaki gerilemeye bağlı olarak mücevherat kaleminde bir ölçü düşüş görüldü.
Dayanıksız tüketim mallarındaki yükselişte katı-sıvı yağlar, et ve süt eserleri belirleyici oldu. Güç fiyatlarındaki artışta petrol eserleri bariz halde öne çıktı. Bu gelişmelerle tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar devam etti.
Haber7
