Ogün Akkaya
ANKARA – CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, 2005-2021 yılları ortasında kurulan maden şirketlerinin AK Partili vekil, bakan yahut parti yöneticilerine ilişkin olduğu, şirket paylarının ise amca, dayı, yeğen üzere ikinci derece yakınlıktaki akrabaların üzerine kaydedildiği argümanlarını Meclis gündemine taşıdı.
Güç ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in yanıtlaması istemiyle soru önergesi veren Tanrıkulu, 2005-2021 yılları ortasında kurulan maden şirketlerinin hükümete yakın bireylerle bağ içerisinde olup olmadığını, maden ruhsatı için yapılan müracaat sayısını ve bakanlık tarafından düzenlenen arama ruhsat sayısını sordu.
MADEN RUHSATI İÇİN 20 BİN 320 MÜRACAAT YAPILDI
Tanrıkulu’na karşılık veren Bakan Dönmez, 2012 ile 2021 tarihleri ortasında maden ruhsatı alınabilmesi için yapılan müracaat sayısının 20 bin 320 olduğunu belirtirken, 2010 ile 2021 yılları ortasında düzenlenen arama ruhsat sayısının ise 19 bin 454 olduğunu söyledi.
Tanrıkulu’nun önergesinde bakanlığın maden şirketlerini ne sıklıkla denetlediğine yönelik sorular da yer aldı. Tanrıkulu’nun, “2005-2021 yılları ortasında kurulan maden şirketleri yılda kaç sefer denetlenmiştir?”, “Yapılan kontrollerde hangi şirkete ne kadar para cezası kesilmiştir” sorularına karşılık 2015 ile 2021 yılının eylül ayı sonuna kadar 45 bin 905 sahanın denetlendiğini belirten Bakan Dönmez, “Bu kontroller sonucunda toplam 1 milyar 280 milyon 357 bin 115 TL idari para cezası uygulanmıştır” cevabını verdi.
‘KORUMUŞ ALANLAR, SU KAYNAKLARI, ORMANLAR ÖNEMLİ TEHDİT ALTINDA’
Türkiye’deki Maden Kanunu’nun 1985 ve 2004 yıllarında önemli değişikliklere uğradığını, böylelikle kamu madenciliğinden vazgeçildiğini ve maden ruhsatı sayısının arttığını belirten Ekoloji Birliği Eş Sözcüsü ve Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Müdafaa Derneği İdare Şurası Lideri Süheyla Doğan, hükümetin maden siyasetine ait şunları söyledi:
“TEMA tarafından hazırlanan raporlara nazaran Kazdağları’nın yüzde 80’i, Artvin’in yüzde 71’i, Muğla’nın yüzde 59’u, Erzincan-Tunceli’nin yüzde 52’si metalik madencilik için verilen arama ve işletme ruhsatları ve ihalelik maden alanları ile kaplanmış durumda. Bu oranlar çok yüksek. Dünyanın hiçbir yanında bu türlü bir madencilik anlayışının olduğunu kestirim etmiyorum. Korunmuş alanlar, su kaynakları, meralar, tarım alanları, ormanlar önemli bir madencilik tehdidi altında. Çok uluslu şirketler ve yerli işbirlikçi şirketler ülkemizin yer altı kaynaklarını talan etmek için adeta yarışa girmiş durumda. Yürürlükteki maden maddesine nazaran de yapılan madenciliğin hiçbir kamu faydası yok. Kâr ve çıkar şirketlere, ziyan ve risk ise halka. Her biri birer ekokırım projesi”
‘DENETLEMELER YETERİNCE YAPILSA DURUMUN DAHA DA VAHİM OLACAĞI ORTAYA ÇIKACAK’
Maden projelerinin ekosistem üzerinde önemli ziyanlar yarattığının şirketlere kesilen cezalardan da anlaşıldığını lisana getiren Doğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Maden alanları Etraf Tesir Değerlendirmesi taahhütlerine nazaran vakit zaman denetlenmekte. Denetleme misyonunu de üstünden atmaya ve özelleştirmeye çalışan kamu, bu mevzuda çıkarılan yönetmeliğin STK’larca dava edilmesi ve davanın kazanılması sonucunda kelamda denetleme vazifesini sürdürüyor. Sezgin Tanrıkulu’na verilen cevapta yaklaşık 45 bin alanda denetleme yapılmış. Demek ki en az 45 bin maden alanı var. Bu kontrollerde de 1 milyar 280 milyon 357 bin 115 TL para cezası kesilmiş. Önemli para cezaları kesilmiş olması, şirketlerin işlerini düzgün yapmadığı ve çevresel tesir kıymetlendirme raporlarında sundukları taahhütlere uymadıkları manasına geliyor. Bu durumda etraf için önemli ziyan ve kirlilik ortaya çıktığı anlaşılıyor. Kaldı ki tüm madenlerin denetlenip denetlenmediği ve denetlemenin de ne derecede önemli yapıldığı bilinmiyor. Denetlemeler tüm madenlerde yeterince yapılsa durumun daha da vahim olacağı ortaya çıkacaktır.”
MADEN ŞİRKETLERİ İLE HÜKÜMET ORTASINDAKİ ALAKA SORULARI CEVAPSIZ KALDI
Tanrıkulu’nun Bakan Dönmez’e sorduğu “2005 ile 2021 yılları ortasında kurulan maden şirketlerinin hükümete yakın şahıslarla bağlı olduğu argümanı hakikat mudur? Argüman hakikat ise bu şirketler hangileridir”, “AK Partili vekil, bakan ve parti yöneticisine ilişkin olduğu tez edilen maden şirketlerinin denetlenemediği argümanları hakikat mudur?” ve “Hükümete yakın şirketlerin katılmış olduğu ihaleler hangi yöntemle yapılmıştır” soruları ise cevapsız kaldı.
Gazete Duvar
