Şentop, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi ve Türk Lisanı Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) tarafından Bişkek’te, TBMM’nin açılışının 100’üncü, Türk devletlerinin bağımsızlıklarını kazanmalarının 30’uncu yılı ile 2021 İstiklal Marşı Yılı hasebiyle düzenlenen “Türk Dünyasının Dünü, Bugünü ve Geleceği” bahisli sempozyumun açılışına bir görüntü bildiri gönderdi.
2021’i, TBMM’de kümesi bulunan bütün siyasi partilerin ittifakıyla “İstiklal Marşı Yılı” olarak ilan ettiklerini hatırlatan Şentop, “Milli iradenin temsil yeri olan Gazi Meclis’imiz, Şair-i Azam Mehmet Akif’i bu vesileyle gelecek kuşaklara tanıtacak çalışmalar yapmayı kemal-i hürmetle görev bildi.” dedi.
Şentop, İstiklal Marşı’nın Meclis tarafından ulusal marş olarak kabul edilişinin 100. yılının 12 Mart 2021’de idrak edildiğini söyleyerek “Devletimizin adeta manzum bayrağı olan İstiklal Marşı’nı ve kahraman şairi Mehmet Akif’i başta Meclisimiz olmak üzere milletçe yad ediyoruz. 2021 yılının tıpkı vakitte müşterek lisan, inanç, kültür, tarih, baht ve her şeyden önce gönül bağımızın bulunduğu Türk devletlerinin bağımsızlıklarını kazanmalarının 30. yılına tesadüf etmesinden de bahtiyarız.” diye konuştu.
Türk Cumhuriyetlerinin, Sovyetler Birliği’nin 1991’de dağılmasıyla bağımsızlıklarını ilan ettiğini, geçen vakit zarfında devletin tesisi ve ulusal kimlik süreçlerini yüksek bir şuurla ve muvaffakiyetle tamamladıklarını lisana getiren Şentop, şöyle devam etti:
“Siyasi, ekonomik ve toplumsal alanlarda gerçekleştirdikleri ıslahatlarla büyük inkişaf kaydeden ülkeleriniz, güçlü ve istikrarlı bir pozisyonda milletlerarası sistem içerisindeki yerlerini almışlardır. Türkiye, Türk Cumhuriyetlerinin tamamının bağımsızlıklarını birinci tanıyan ve bu ülkelerde büyükelçilik açan birinci ülke olmuştur. Türk Cumhuriyetlerinin gerek ikili gerek çok taraflı alakalarda, buna ilaveten parlamenter diplomaside bizim için her daim imtiyazlı bir yere sahip olduğu aşikardır. Kardeş ülkelerimizle ikili ilgilerimizi bütün alanlarda geliştirme, çok taraflı iş birliğimizi genişletme tarafında güçlü bir iradeye sahibiz. Kardeşlerimizin, müreffeh, siyaseten huzurlu ve istikrarlı, milletlerarası toplumla bütünleşmiş ülkeler olması dış siyasetimizin temel taşlarındandır. Türkiye olarak 1990’lı yıllardan itibaren Türk Cumhuriyetlerinin her alanda kapasitelerini artırmalarına takviye olmaya çalıştık. Devlet deneyimimizi kardeş ülkelerle paylaşma konusunda gerekli sorumluluğu ebediyen üstlendik. Geçtiğimiz 30 yılda, bağımsız Türk Cumhuriyetlerinin devlet sistemlerini geliştirmek ve dünyayla bütünleşmek yolunda katettikleri aralık takdire şayandır. Kardeş ülkelerimizin gösterdiği bu başarıyı takip etmek bizleri keyifli etmektedir.”
“İKİLİ BAĞLANTILARIN HUKUİ TABANI SON DERECE SAĞLAM”
Şentop, Türk Cumhuriyetleri ile ikili bağların türel yerinin son derece sağlam olduğunu, ilgilerin bütün alanlarda kurumsallaşmış iş birliği düzeyinde seyrettiğini söz etti.
Derin kültürel ve toplumsal bağlardan güç alan çok taraflı ilgilerin temelini karşılıklı hürmet, müşterek yarar ve vizyoner bir yaklaşımın teşkil ettiğini belirten Şentop, şunları kaydetti:
“Sizlerle kurduğumuz yakın iş birliği, global ve bölgesel politikalarımızda da makes bulmaktadır. Ülkemizin ‘Yeniden Asya’ teşebbüsünün ana ekseninde yer alan Orta Asya’nın etraf coğrafyalarla bağlantısallığının güçlendirilmesi, bu manada bizim için büyük kıymet arz etmektedir. Hazar geçişli Doğu-Batı Orta Koridor Teşebbüsümüz, bölgesel refah ve global ticarete katkı vizyonumuzun en somut örneklerinden biridir. Bu teşebbüsümüzün, kardeşlerimizle bizi birbirimize daha da yakınlaştırmakla kalmayıp komşu coğrafyaların refah ve istikrarına da katkı sağlayacağı kanaatindeyiz. Kelam konusu teşebbüs ayrıyeten farklı coğrafyalara beraberce ulaşmak için de değerli bir düzenektir.”
Mustafa Şentop, Türk Cumhuriyetleri ile ilgilerin pek çok fırsat sunmakla birlikte çeşitli sınamaları da beraberinde getirdiğini söyledi.
Kovid-19 salgınının tüm dünyada olduğu üzere kardeş ülkelerle alakalar bakımından güçlü bir devir olduğuna değinen Şentop, salgın kurallarına karşın 2020’de, kardeş ülkelerle ilgilerde ilerleme sağlamayı başardıklarını anlattı.
İkili ticaret sayılarında önemli bir düşüş yaşanmamasından duyduğu memnuniyeti lisana getiren Şentop, “Bu süreçte dünyanın çabucak her coğrafyasına olduğu üzere Türk Cumhuriyetlerine de salgınla çabada takviyemizi ulaştırmaya çalıştık. Ümit ediyorum ki bu badireyi en kısa vakitte atlatacak, sıhhatli bir hayata elbirliğiyle kavuşacağız.” dedi.
“TÜRKPA’NIN KURUMSAL ALT YAPISININ GÜÇLENDİRİLMESİNİ ÖNEMSİYORUZ”
TÜRKPA’nın, parlamenter seviyede diyalog, dayanışma ve iş birliğinin aslını teşkil ettiğini belirten Şentop, kuruluşundan bu yana büyük aralık kateden TÜRKPA’nın, kurumsal alt yapısının güçlendirilmesini, şimdi üye olmayan kardeş ülkelerin de bu çatı altında temsil edilmesini önemsediklerini kaydetti. Şentop, “Türk lisanı konuşan bütün ülkelerin, birebir ceddin çocukları olarak bir ortaya gelmeleri, asamblemizin milletlerarası aktifliği ve görünürlüğü açısından tarihi bir dönüm noktası olacaktır. Bu amaç doğrultusunda hepimizin daha çok çaba sarf etmesi bir gereksinimdir.” diye konuştu.
Türkiye’nin memleketler arası toplumun saygın, müreffeh ve istikrarlı bir üyesi olması için bağımsızlığından bu yana kardeş Kırgızistan’ın yanında yer aldığını vurgulayan Şentop, Kırgızistan’da 10 Ocak 2021’de düzenlenen erken Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile Kırgız Cumhuriyeti’nin idare sistemine ait halk oylamasını yakinen takip ettiklerini hatırlattı. Şentop, ülkede 11 Nisan 2021’de düzenlenecek lokal seçimler ve halk oylamasının da huzur ve sükunet içinde tamamlanmasını ümit ettiklerini belirterek “Türkiye, Kırgızistan’daki demokratik sürecin kapsayıcılık ve toplumsal mutabakat temelinde neticelendirilmesi tarafında atılacak adımları desteklemeye devam edecektir.” dedi.
2020’nin, Üst Karabağ ihtilafının tahlili ve Azerbaycan’ın işgal altındaki topraklarını kurtarması bakımından tarihi bir dönüm noktası olduğunu lisana getiren Şentop, “Kardeşlik hukukumuzun gereği olarak Azerbaycan’a haklı davasında verdiğimiz koşulsuz takviye tüm dünyanın dikkatini çekmiştir. Azerbaycan’la her alanda harika seviyede seyreden bağlarımız bundan sonra da ‘iki devlet, tek millet’ anlayışı çerçevesinde devam edecektir.” sözlerini kullandı.
Azerbaycan’ın bağımsızlığını tanıyan birinci devletin, Osmanlı Devleti olduğunu anımsatan Şentop, şöyle konuştu:
“Azerbaycan, 28 Mayıs 1918’de bağımsızlığını ilan ettikten sonra 4 Haziran 1918’de Osmanlı Devleti ile Batum’da bir mutabakat imzalamıştı. Azerbaycan, iki devlet ortasında siyasi, hukuksal, ticari ve askeri alanlarda dostça bağlar kurulmasını karar altına alan bu muahedeye dayanarak, her geçen gün artan Ermeni ve Bolşevik tehditlerine karşı, Osmanlı’dan askeri yardım talebinde bulunmuştu. Bu tehditlere karşı Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu, bölgeye derhal yardıma koşmuştu. Türkiye ile Azerbaycan ortasında tesis edilen tarihi iş birliği ve kardeşlik hukukunun tüm Türk Cumhuriyetleri için müstesna bir örnek olduğuna inanıyoruz. Orta Asya’daki kardeşlerimizin de bu kanaati paylaştığını bilmek bizleri ziyadesiyle mutlu ediyor. Orta Asya ülkeleri için Afganistan’da kalıcı barış ve istikrarın temini de hayati ehemmiyet taşıyan bir öteki sıkıntıdır. Türkiye olarak Afganistan’da barışın tesisi için yıllardır sağladığımız katkıya ilaveten, son devirde Özbekistan ve Türkmenistan’ın bulunduğu teşebbüslere de dayanak olmaya devam ediyoruz.”
BİLGE TONYUKUK ANITI’NIN DİKİLİŞİNİN 1300’ÜNCÜ YILI
Meclis Lideri Şentop, 2021’in tıpkı vakitte Bilge Tonyukuk Anıtı’nın dikilişinin de 1300’üncü yılı olduğunu belirtti. Orhun Anıtları’nın hülasası sayılabilecek ve Bilge Kağan’ın şahsen yazdığı, “Türk Oğuz Beyefendileri, millet, işitin, üstte mavi gök çökmese, altta kara yer delinmese senin vilayetini, merasimi kim bozabilir.” sözündeki seslenişin İstiklal Marşı’nda, “Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak.” mısrasında beden bulduğuna dikkati çeken Şentop, şunları kaydetti:
“İstiklal aşkı tekraren sınanan kahraman Türk devletleri, tarihin sayfalarına her seferinde unutulmaz destanlar nakşetmiştir. O destanlardan biri de vatanımızın dört bir yanına şehitlerin kanıyla yazılan İstiklal Marşı’dır. Bu vesileyle İstiklal Harbi’mizin manevi cephesinin yılmaz kahramanı, şair, mütefekkir ve münevver Mehmet Akif’i huzurlarınızda bir kere daha rahmet ve hürmetle yad ediyorum. Mehmet Akif, Türkiye’nin bugün de kararlı takipçisi olduğumuz, büyük kapsayıcı tasavvurunun fiziken de bireyleşmiş örneğidir. Mehmet Akif’in annesi Özbekistan kökenli bir Türk ailedendir, Tokat’ta doğmuştur. Akif’in babası ise bugün Kosova sonları içinde yer alan İpek kentinde doğmuştur. Mehmet Akif sırf kültürel olarak değil, biyolojik olarak da bir büyük Türkiye birikimidir; kardeş ve akraba topluluklarının bir hasılası, bir birleşimidir. İstiklal Marşı’nı yazdıran maddi ve manevi birikim, ruh ve kültür büyük coğrafyamızın tamamını kuşatan mahiyettedir.”
Haber7
