1980 jenerasyonunun özgün şairlerinden Seyhan Erözçelik’in tüm şiirleri 160. Kilometre Yayınları tarafından Ömer Şişman’ın yayın direktörlüğünde, Haydar Ergülen’in editörlüğünde iki cilt biçiminde yayımlandı. Birinci cilt “kitap bir” şairin 1980-1996 yılları ortasında yazdığı şiirleri kapsarken ikinci cilt “kitap iki” ise şairin 1994-2011 yılları ortasında yazdığı şiirleri kapsamakta.

Tam ismiyle Mustafa Seyhan Erözçelik, 1962 yılında Bartın’da Hendekyanı Mahallesi’nde doğdu. İlkokulu burada okuduktan sonra Kadıköy Maarif Koleji’ni bitirdi. Birinci şiiri “Düştanbul” 1982 yılında Yazko Edebiyat mecmuasında yayımlandı. Yüksek öğretimine 1986 yılında Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Kısmı’nda başladı ama kısa vakit sonra öğretimini yarıda bıraktı. Lisede başladığı şiir seyahatini üniversiteden ayrıldığı sene yayımlanan birinci kitabı olan “Yeis ile Tabanca”yla sürdürdü. Gençlik periyodunda İstanbul’un edebi mahfillerinin sıkı takipçisi olan Erözçelik birçok yazın insanıyla tanışma ve sohbet etme fırsatı yakalamış, Hilmi Yavuz’un cumartesi derslerine katılmış, dost etrafında “sansar” lakabını almış, kendi jenerasyonunun şairleriyle 1987’de “Şiir Atı” mecmuasını çıkarmıştır. Bu mahfiller ortasında Bebek Kahve, Hisar Kahve, Cennet Bahçesi, Bomonti üzere birçok yer zikredilebilir. Çorlulu Ali Paşa Medresesi hakkında şöyle muharrir mesela:

“İstanbul’un en iyi nargile kahvelerinden biridir. Şiir Atı orada doğdu. Benim birinci kitabım Yeis ile Tabanca da… Necat Çavuş, İhsan Deniz, Hüseyin Atlansoy, Mehmet Ocaktan üzere arkadaşlarımla, orada tanıştım. Metin Celâl, Adnan Özer, Tuğrul Tanyol, Orhan Kâhyaoğlu, Cengiz Öndersever, daima oradaydık. Çıkardığımız birçok kitabın tohumu orada atıldı. Bazen, Şov mecmuasına uğrardık, Doğan Hızlan ve Hâmi Çağdaş’ı görmek için. Olağan ki, şiir vermek için de… Medrese, çok hoştur, garsonları orada yaşlanırlar. Sizi, yıllar geçse bile, artık oradan ayağınızı kesseniz bile, şıp! diye tanırlar. Mehmet Müfit’i unutamam. Şiir yazarken, antika da satmaya çalışırdı.” (“Bomonti, Bebek, Cennet Bahçesi, Nilgün’le-‘Il mio amarcord’”, Kitap-lık, sayı 91, Şubat 2006)

Kitap Bir – Tüm Şiirler (1980-1996), Seyhan Erözçelik, 160. Kilometre Yayınları, 2022.

Şiirleri, “Şiir Atı” mecmuasının dışında “Varlık, Sombahar, Şov, Argos, Defter, Gergedan, Adam Sanat, Kitap-lık, Mahfil” üzere mecralarda yayımlanmıştır. Reklam ajanslarında çalışan, metin müellifliği, grafikerlik üzere mesleklerde bulunan Erözçelik seyahat ettiği Türki cumhuriyetlerde Türk lisanının kapsamını araştırmaya koyulmuş, pazar yerlerinde, köylerde halk insanın kullandığı lisanın peşine düşmüştür. Onun için Türkçenin sı(nı)rlarını keşfetmek kıymetli olup şiiri her şeyden evvel bir lisan hadisesi olarak görmüştür. Hakikaten “Vâridik, Yoğidik.” kitabının son şiiri olan “Nedir? Ya da Nedir?”de bunu açıkça lisana getirir:

“Bütün Türkçelerdeki ortak kelamları kullanmaya çalıştım. Yeniden de bu, denemeden çok, bir işaret. Dilimi sevdiğimi daima söylemiştim. Bu lisanın sırlarını açmaya çalışıyorum. Bu kitabın, değişik Türkçelerde de anlaşılmasını istiyorum.

Akıyorum, ağıyorum, döküyorum. Salyangozum. (Salyangoza, öteki bir Türkçede ‘akmadökme’ deniyor.)” (kitap iki, s.279)

Lakin bunu yaparken şiiri yalnızca lisan işçiliğine indirgememiş şiirin biçim ve içerik istikametine de eğilmiştir. Bu bağlamda kelam varlığında hem Türki ağızlar hem hoş sanatlar -bilhassa tiyatro ve müzik- tesirli olmuştur. Tekrar de Erözçelik denemeyi seven deneysele meyleden bir şair olup şiirlerinde özel isimlere, gerek Türkçe gerek yabancı lisanlarda deyişlere ve alıntılara, eser isimlerine, okura hitap eden dipnotlara; kalın ve italik yazımlara, sözdizimi bozumlarına, yinelemelere, manzaraya dayalı biçimselliğe, hatta aruz ölçüsü denemelerine yer vermiştir. Böylece bilindik şiir lisanından sapmayı tercih eden şair kendi şiirinde mutlak özgünlüğün peşinden koşmuş, gerçekten 1980 jenerasyonu şairleri ortasında en özgün şairlerden biri olarak anılagelmiştir. Şiirden, sanattan hiç kopmayan Erözçelik, Milletlerarası PEN Muharrirler Derneği üyesi olmuş, Princeton Üniversitesi’nden Yale Üniversitesi’ne kadar dünyanın çeşitli bölgelerinde Türk şiiriyle ilgili geniş çaplı sempozyumlara katılmıştır. 2004 yılında Behçet Necatigil Şiir Ödülü’ne layık görülen Seyhan Erözçelik’in “Gül ve Telve” kitabı 2010 yılında İngilizceye Murat Memet-Nejat tarafından “Rosestrikes and Coffee Grinds” ismiyle çevrilerek Talisman House tarafından yayımlanmıştır. İlaveten, Asaf Hâlet Çelebi’nin şiirleri üzerine şerh denemesi hazırlamış, Kavafis ve Mandelştam’dan çeviriler yapmıştır. Gerçekten birinci cildin “Seyhan Diye Bir Hayat” başlığını taşıyan sunuş kısmında “Sanki Kavafis’le mutabakatlı olarak yer değiştirmiş üzeredirler. ‘Benden sonra İskenderiye senin!’ demiştir ‘Kavaf’ ‘Sansar’a.” diye yazmaktadır Ergülen. Bu minvalde, “Şehir’de Sansar Var” isimli kitabının son şiiri olan “Yeis, Bitti.”de şöyle der Erözçelik:

Kitap İki – Tüm Şiirler (1994-2011), Seyhan Erözçelik, 160. Kilometre Yayınları, 2022.

“Bilenler bilsinler ve bilmeyenlere söylesinler: Sansar’ın Şehir’den kaçışıyla, yeis bitti artık. Hem yeis, hem de kitabı. Şehr’i, ustam Kavafis’in söylediği manada kullanıyorum, kullandım -İstanbul, Kostantiniyye, ismi her ne ise Kavafis’in vaktinde yaşayanlar, oraya kısaca Poli diyorlarmış. Yani Kent. Nereye gidersek gidelim gerimizden gelen… Yani yeisi de beraberinde taşıyan.” (kitap bir, s.307)

İkinci cildin sunuş kısmında ise “İlhan Berk üzere meraklı, Dağlarca üzere düzyazıya iltifat etmeyen, Ece Ayhan üzere cins, Asaf Halet üzere esrarlı, Abdülhak Şinasi Hisar üzere maziperest, Oktay Rifat üzere sevinçli, Metin Eloğlu üzere renkli, Necatigil üzere Hurufi ve dahi geleneğin Divan’ına daha gençken kurulan şair kitaba dönüştü.” diye müellif Ergülen. Tahminen de bu melezliği en hoş gösteren şiirlerinden biri, birinci kitabı “Kır Ağı”da yer alan “Eflâtûnî Aşk” isimli şiiridir. Bu şiirin son kısmı olan “lâle” şöyledir:

“Lâl, lâleye durdu, boynum lâlede. Bir kuş

uçtu yeis içinde, ismi Sîreng. O kuş

benmişim halbuki, câm içinde can vermişim

bu yedi elif uzunluğu ahh! için. O lâle

cehennemimden vurmuş beni, gözlerimi

bağlamış bir gözleri ağu imiş, bir ca

-dûûû! Ona meşk kazımak ile geçmiş ömrüm.” (ikinci kitap, s.79)

Öte yandan Erözçelik’in şiirlerinde çoklukla çocukluk, maziye hasret, tabiat, mevt, aşk, dini-mitolojik ögeler, toplumsal ve siyasal tenkit üzere temalar görmek mümkündür. İkinci ciltte “Kalanlar: Seyhan Erözçelik’ten Siyasi Şiirler” kısmındakiler haricinde bir örnek vermek gerekirse “Kitap, Bitti.” kitabının birinci şiiri olan “1 Mayıs 1977” şöyle başlar:

“Cuv! Cuv!

Burnum kanıyor. Abim

üstüme kapandı ve burnum asfalttaymış.

(Tabanca sesini tekrar öğreniyorum.)

Asfalt,

kan içinde.” (kitap iki, s.15)

Otuz seneyi aşkın bir külliyatı etraflıca ele almak bu yazının boyutlarını aşsa da görüldüğü üzere 2011 yılında ortamızdan ayrılan Seyhan Erözçelik 1980 jenerasyonu içerisinde mutlak özgünlüğü hedeflemiş, bu doğrultuda Türkçeyi yalnızca Türkiye Türkçesine hapsetmeden konuşulduğu bütün coğrafyalardaki biçimiyle şiirine dahil etmiş, bunu yaparken biçim-içerik bakımından deneysel bir üslup benimsemiştir. Bu özellikleriyle şair hem 90 hem de 2000 nesli şiirini etkileyen bir isim olarak karşımıza çıkar.

“(…) Şiir, yangında birinci kurtarılacak olan değildir, olmamalı. Şiire sinsice kaçırılan -hoyrat bir iştir bu- beşerler, münasebetler, aşklar, nefretler, kısacası hayat, en evvel kurtarılması gerekendir.

Ne var ki şiir birinci kurtarılacak olunca var olabiliyor. Şairi buna mahkûm eden şeye -şey- lanet olsun! (…)” (kitap bir, s.170, “Şey, Eşya”)

Gazete Duvar