Didier Fassin
Çok sağcı gazeteci ve polemikçi Éric Zemmour, ırkçı nefreti kışkırtmak suçlamasıyla 17 Kasım günü Paris’te yargılanmaya başladı. Eylül 2020’de Fransız haber kanalı CNews’te, ailesinden başka düşmüş yabancı çocuklar hakkında “hırsız, katil ve tecavüzcüler, hepsi bu” kelamlarını söylemiş, “Onları geri göndermeliyiz” diye eklemişti. Duruşmaya katılmadı ve suçlamaların temelsiz olduğunu öne süren avukatları tarafından temsil edildi. Mahkeme kararının önümüzdeki yıl verilmesi bekleniyor.
Zemmour, daha evvel ırkçı ve dinî nefreti kışkırtma cürmünden mahkûm edilmiş, daha birçok diğer davada yargılanmış ve beraat etmişti. Ne var ki bu kez bahisler değişti: Sanık, artık Fransız cumhuriyetinin cumhurbaşkanı adayı. Kasım ayı başlarında yapılan anketlerin gösterdiği kadarıyla, seçmenlerin yüzde 17’si bir sonraki başkanlık seçimi için onu tercih edeceğini belirtiyor. Bu durum, onu çabucak Emmanuel Macron’un ardındaki sıraya yükseltiyor ve seçimin ikinci tipinin bu iki adam ortasında yaşanabileceğini düşündürüyor. Zemmour, 30 Kasım’da adaylığını resmen açıkladı.
HER CİNSTEN AYRIMCILIĞI SAVUNUYOR
Cezayirli Yahudi bir ailenin çocuğu olarak doğan ve Paris’in kenar mahallelerinde yetişen 63 yaşındaki Zemmour’un yükselişi, iki açıdan medyayla kontaklı bir olgu. Birinci olarak, çalışma hayatının büyük bir kısmını gazete ve televizyonda çalışarak geçirdi; burada iğneleyici usulünü kullanma ve gerici argümanlar üretme fırsatını yakaladı. İkincisi, skandal niteliğindeki kelamlarının medyada yarattığı harikulâde tesirden faydalandı. Sırf 2021’in birinci dokuz aylık kısmında muhafazakâr bir mecmua olan Valeurs Actuelles’in kapağında tam beş kez yer almakla kalmadı, tıpkı vakitte medya gözlemevi Acrimed’in aktardığı kadarıyla, yalnızca eylül ayında bile tüm Fransız yayınlarında kendisinden 4 bin 167 kez bahsedildi: yani, günde 139 kez.
Donald Trump’la olan benzerlikler apaçık ortada olsa da kimi önemli ayrımlar da mevcut. Trump, kendi zekâ seviyesi hakkında övünür ve magandalık pazarlarken, Zemmour ikna edici olmasa ve Ulusal Yönetim Okulu’na giriş imtihanında iki defa başarısızlık yaşasa dahi, kalburüstü bir üniversite olan Po Bilimler Akademisi’nde okuyan ve hatta birkaç kitabı yayınlanmış bir entelektüel. Zemmour’un söylemi, fiiliyatta ne kadar ileri gideceği bilinmese de, Trump’ın telaffuzunun ötesine geçiyor üzere görünüyor.
Hakikaten de, ebeveynlerin çocuklarına yalnızca “geleneksel” Fransız isimleri vermelerine müsaade verilmesi gerektiğini söyledi; Nazizm’i İslam’la kıyaslayan insanlardan onları onaylayarak kelam etti; kelamda “büyük ikame” teorisini yaydı ve patronların siyahi ve Arap personel adaylarını reddetme hakkına sahip olduğunu ileri sürdü. Siyasal iktidarın sırf erkeklere ilişkin olması gerektiğine ve bayanların oynaması gereken rolün çocuk doğurmak ve büyütmek olması gerektiğine inanıyor. Cezayir’in sömürgeleştirildiği periyotta Müslümanları katleden General Bugeaud’nun yanında olduğunu ve Mareşal Petain’in İkinci Dünya Savaşı boyunca Musevileri kurtardığını tez etti ve idam cezasının yine yürürlüğe konmasını talep etti. Onun abartılı anlatısı, adaylığını ilan ettiği görüntüde tekrar yer alan Fransa’nın kelamda ulusal çöküşünü bilakis çeviriyor.
DEĞİŞEN DİNAMİKLER ÖNÜNÜ AÇTI
Bunun üzere aşırılık yanlısı fikirlere sahip bir kişinin yükselişini anlamak için, Fransız sağında değişen dinamikleri ve ülkede mevcut olan siyasal yük merkezinin sağa gerçek nasıl kaydığını anlamak değer arz ediyor. Zemmour’un yükselişi, Ulusal Cephe Lideri Marine Le Pen’e verilen destekteki düşüşle tıpkı periyoda rast geldi: İki adayın sahip olduğu destekçilerin sosyolojik yapıları birbirinden farklı ve bayanlar, gençler ve mavi yakalı emekçiler Le Pen’e yönelirken, erkekler, yaşlılar ve üst-orta sınıf mensupları Zemmour’u destekleme eğilimi taşıyor.
Le Pen’in partisinin bu yılın başlarında düzenlenen bölgesel seçimlerde yaşadığı başarısızlık, düşüşünün başlangıcını işaret ediyor üzere görünüyor. Seçimin akabinde gelen günlerde, Zemmour, “Onun kazanamayacağını herkes biliyor; kendisi bile” açıklamasını yaptı. Paradoksal açıdan, radikal olarak sağcı tavırları aracılığıyla Zemmour, Le Pen’in parti önderi olduğundan beridir ulaşmak için belirlediği bir amaç olan Rassemblement National’in safra atmasına yardımcı oldu. Siyasi arenada uzun vakitten beridir kabul gören Zemmour, artık saygınlık da kazandı. Bölgesel seçimler esnasında kendi seçim bölgesindeki iştirakin düşük olmasına ait yorum yapan Zemmour, halkın artık Le Pen ile Cumhurbaşkanı Macron ortasında çok fazla fark görmediğini lisana getirdi. CNews’ta ise “Marine Le Pen, Emmanuel Macron üzere, Emmanuel Macron ise Marine Le Pen üzere konuşuyor” dedi.
Bu tahlil önyargılı üzere görünebilir lakin az da olsa gerçeği yansıtıyor: Macron’un içişleri bakanı Gérald Darmanin, Şubat 2021’de Le Pen ile birlikte katıldığı bir tartışma programında, Le Pen’in İslam konusunda “yeteri kadar katı olmadığını” öne sürdü ve hükümetinin göçe karşı gayret ve laikliği savunma mevzularında Le Pen’den daha dengeli olduğunu kelamlarına ekledi. Buna rağmen Le Pen, son kitabı Le Séparatisme Islamiste’in [İslamcı Ayrılıkçılık] büyük kısmını kendisinin yazmış olabileceğini itiraf edecek kadar ileri giderek, ideolojik yakınlıklarını doğrulamış oldu. Tartışma programını yürüten sunucu, başı karışmış bir halde sırf şunu söyleyebildi: “İkinizin de söylediği ve düşündüğü şeylerin birebir olduğu izlenimi edindik.”
‘MERKEZ’ ÇOKTAN SAĞA KAYDI
Soyadı çok sağ ile eş manalı olan bir insan ile Macron’un “merkezci” hükümetinin en bilindik figürü ortasında var olan bu karşılıklı yakınlık git gide açığa çıkıyor. Bir yandan, Avro Bölgesi’nden ayrılarak sola yönelme isteğinin seçim koalisyonunu istikrarsız hale getirdiğinin farkına varan Le Pen, klasik muhafazakâr pahalara dönüş yaptı. Başka yandan, solun önümüzdeki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci çeşidine kalamayacağını ve kendisini her vakit için sağcı olduğu bilinen bir adaya tercih edeceğini düşünen Macron, gitgide daha fazla biçimde Fransız muhafazakârların gönlünü beğenilen tutmaya çalışıyor. Sarı Yelekler’in zalimce bastırılması, İtalya ve İspanya ile hudut geçişlerinin zorlaştırılması ve laikliğin hoşgörüsüz bir türeviyle Müslümanları maksat alması, yaşadığı bu evrimin işaretleriydi. Münasebetiyle, servet üzerindeki dayanışma vergisini yürürlükten kaldıran, toplumsal sigorta primini arttıran, işgücü piyasasını özgürleştiren ve işsizlik yardımlarında kesintiye giden bir grup bilindik neoliberal önlem de böyleydi.
Şu anda, Fransa’da sağa gerçek büyük bir kayma yaşanıyor. Zemmour, Le Pen, Macron ve Cumhuriyetçiler’den aday olan şahıslara oy verme eğilimi, toplamda seçmenlerin yüzde 70 ilâ yüzde 75’ini kapsıyor. Fransa’daki kamusal telaffuz, gün geçtikçe artan biçimde İslamofobi, yabancı düşmanlığı ve ırkçı ve cinsiyetçi fikirlerle tanımlanır hale geliyor; bu, bazılarının “Zihinlerin Zemmourizasyonu” dediği bir olgu. Şu anda cumhurbaşkanı adayı ve Sosyalist bir geçmişe sahip olan Arnaud Montebourg, hudut dışı kararlarına “yardımcı olmayan” ülkelere Western Union üzerinden para transferi yapılmasının engellenmesini dahi teklif etti; bu yaklaşım, kendisinin YouTube kanalından ilham almış olabileceğini hisseden Zemmour’dan alaycı bir tebrik aldı.
Polemikçinin önemli bir aday olup olmayacağı şimdi bilinmiyor. Var olan çeşitli emareler, ana siyasi destekçisi olan eski bakan Philippe de Villiers ve en büyük mali destekçisi olan Charles Gave’in sürdürdükleri kampanyalardan eşzamanlı biçimde çekilmeleriyle birlikte, bir dönüm noktasına gelmiş olabileceğini gösteriyor. Bununla birlikte, kesin olan şey şu ki, siyaset alanındaki yükselişi, son yarım yüzyılda saçtığı şiddetle hiçbir emele ulaşmayan bir ideolojinin, derinden tasa verici halde büyük sayıda seçmenin gözünde artan cazibesini açığa çıkardı.
Makalenin özgünü The Guardian gazetesinde yayımlanmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
